Trái với dự đoán của tình báo Mỹ, Kabul thất thủ ngay khi Taliban tiến vào mà không cần nổ súng, chính quyền Afghanistan đã không cầm cự được 48 tiếng. Để lấy lại uy tín bị mất ở Afghanistan, bộ Quốc Phòng Mỹ liên tục thể hiện sự minh bạch, chia sẻ thông tin với các đồng minh châu Âu về căng thẳng biên giới Nga-Ukraina. Thế nhưng, châu Âu đã tỏ ra nghi ngờ lời cảnh báo của Mỹ về khả năng Matxcơva đưa quân xâm chiếm Ukraina.
Theo nhật báo Le Monde, thái độ nghi ngờ này phần nào là do trước đây Mỹ từng viện cớ Irak có vũ khí hủy diệt để can thiệp quân sự lật đổ chế độ Saddam Hussein, Ngoài ra, châu Âu vẫn kỳ vọng vào khả năng giải quyết xung đột qua con đường ngoại giao, không tin vào khả năng tổng thống Nga ra lệnh hành động, dù họ xem ra rất quan ngại về những phát biểu của ông Putin.
Dự báo chính xác thời điểm Nga tấn công Ukraina
Ngoài ra, trước đó phía Mỹ nhiều lần đẩy lùi thời điểm Nga có thể tấn công Ukraina. Đến tối 23/02/2022, ngoại trưởng Mỹ Antony Bliken thông báo Nga sẽ khai chiến “trước nửa đêm”. Dự báo này chỉ “sai” vài tiếng : Sáng sớm 24/02, tổng thống Nga mở “chiến dịch quân sự đặc biệt”, tự trao nhiệm vụ “giải phóng người dân Ukraina khỏi chế độ phát xít”.
Theo nhiều quan chức Mỹ được AFP tham khảo, ngay từ tháng 10/2021, quân đội Hoa Kỳ đã đánh giá là “bất thường” việc Nga dồn quân về biên giới với nước láng giềng, đồng thời nêu “khả năng Nga can thiệp vào Ukraina”. Từ giữa tháng 11, sau khi thông báo cho bốn đồng minh châu Âu (Anh, Pháp, Đức và Ý), năm cơ quan tình báo đã chia sẻ thông tin với nhau. Trong khi Pháp, Đức, Ý vẫn hy vọng còn chỗ cho đàm phán, thì Anh và Mỹ đã gửi đến Ukraina nhiều trang thiết bị kỹ thuật “hữu ích trong tuần đầu Nga tấn công”, trong khi đó Pháp lúc đầu đã không chọn giải pháp trang bị cho lực lượng Ukraina.
Theo ông Dominic Grieve, từng làm chủ tịch Ủy ban Nghị viện đặc trách kiểm soát các cơ quan tình báo Anh (ISC) cho đến năm 2019, trả lời báo Le Monde, “Anh và Mỹ đã dự đoán đúng những kế hoạch của Putin đó là nhờ họ phối hợp với Ukraina”. Họ có được những thông tin chính xác nhờ vào mạng lưới tình báo kỹ thuật rất mạnh được triển khai trong vùng và dựa vào đội ngũ gián điệp ở Nga và Ukraina, cùng với hình ảnh từ vệ tinh hoặc được đăng trên mạng xã hội. Tuy nhiên, các nhà phân tích Mỹ đã không dự đoán được tinh thần kiên cường của người dân Ukraina, chính quyền Kiev đã không đầu hàng trong vòng 48 tiếng đầu cuộc chiến.
Nhờ truyền thông lật tẩy âm mưu của Nga
Thời điểm Nga có thể tấn công Ukraina sau kỳ Thế Vận Hội Mùa Đông Bắc Kinh được chính một số quan chức tình báo cấp cao Mỹ thông báo trực tiếp với nhiều phóng viên được mời đến họp báo. Hiếm khi nào mà chính quyền Biden chấp nhận phá bỏ một “cấm kị” để tiết lộ một phần thông tin “tuyệt mật”. Washington muốn thông qua truyền thông để cảnh báo rộng rãi về khả năng xung đột, cũng như âm mưu của Nga ngụy tạo bằng chứng để đánh Ukraina.
Đầu tháng Hai, ông John Kirby, người phát ngôn của Lầu Năm Góc, khẳng định Matxcơva có ý định quay “một đoạn video tuyên truyền rất bạo lực, có thể thấy nhiều xác người (do bị người Ukraina tấn công) và những diễn viên đóng vai người thân chịu tang”. Bộ Quốc Phòng Mỹ cũng cho phóng viên xem một tấm bản đồ, được hoàn thiện vào tháng Giêng, với những mũi tiến công dự kiến của quân Nga, từ phía bắc Kiev, từ Kharkov ở phía đông và từ Mariupol ở phía nam, để cho thấy Nga chuẩn bị đánh lớn. Tuy nhiên, châu Âu lại tỏ ra nghi ngờ về kịch bản được truyền thông thế giới công bố hôm đó.
Cựu đại sứ Mỹ Nathan Sales, hiện làm việc tại Viện Soufan Group ở New York, cho rằng không dễ để đưa ra một quyết định “có nguy cơ tác động đến những nguồn tin và phương pháp thông tin nhạy cảm” như trên. Tuy nhiên, “các nhà lãnh đạo chính trị đã tính toán là phải làm như thế để phơi bày những lời dối trá của điện Kremlin”. Một nhà ngoại giao châu Âu nhận định : “Điều này sẽ được ghi vào sử sách. Mỹ đã đưa ra một quyết định mang tính chính trị và chiến lược”.
Dù phương Tây không đẩy lùi được kế hoạch tấn công Ukraina của Nga, nhưng chỉ trong vài ngày, ý đồ của ông Putin đã bị phá sản. Thế giới thấy rõ bộ mặt thật của một tổng thống vi phạm chủ quyền của một quốc gia, một người đang bị lên án là tiến hành những chiến dịch “phạm tội ác chiến tranh”, do tấn công vào cả thường dân và bệnh viện.
(RFI)
